24 Ιουνίου 1881 – Ημέρα Μνήμης. Χρόνια πολλά Άρτα

Αφιέρωμα στην Απελευθέρωση της Άρτας. «Στης Ελευθερίας το Ξημέρωμα – Άρτα 1881»

Ο Δήμος Αρταίων τιμά την ημέρα της Απελευθέρωσης της Άρτας, με εκδήλωση, σήμερα Τρίτη 24 Ιουνίου 2025, στις 21:00, στην εσωτερική Ακρόπολη του Κάστρου της Άρτας. Η εκδήλωση φέρει τον τίτλο «Στης Ελευθερίας το Ξημέρωμα – Άρτα 1881» και εντάσσεται στο πλαίσιο του επετειακού προγράμματος «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΤΑΣ 2025».
Ομιλητής της βραδιάς θα είναι ο ιστορικός, Ελευθέριος Παπακώστας, ο οποίος θα αναδείξει, με επιστημονική τεκμηρίωση και αφήγηση, τις συνθήκες και τα γεγονότα που οδήγησαν στην Απελευθέρωση της Άρτας, καθώς και τη σημασία της, για την ευρύτερη πορεία της νεότερης Ελλάδας. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.

Το χρονικό των ημερών του 1881
Στις 28 Μαρτίου 1881, με τη Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης, η Θεσσαλία και τμήμα της Ηπείρου που περιλάμβανε την Άρτα, εντάχθηκαν επίσημα στην ελληνική επικράτεια. Η συμφωνία αυτή σηματοδότησε την αποδοχή, εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της μεταβίβασης αυτών των περιοχών στο Βασίλειο της Ελλάδος.
Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης, οι οθωμανικές διοικητικές δομές καταργήθηκαν και η Ελλάδα ανέλαβε την ευθύνη αποζημίωσης των τουρκικών ιδιοκτησιών στην περιοχή, γεγονός που προκάλεσε σημαντικές προκλήσεις και δυσχέρειες. Η συμφωνία επικυρώθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις δύο μήνες αργότερα, κατά τη διάρκεια διεθνούς σύμβασης στην Κωνσταντινούπολη, τον Μάιο του 1881, και τελικά με ειδική Σύμβαση στις 2 Ιουλίου του ίδιου έτους.
Οι οθωμανικές δυνάμεις αποχώρησαν από την Άρτα χωρίς να υπάρξει ένοπλη σύγκρουση, κατευθυνόμενες προς τα εδάφη της Ηπείρου που παρέμειναν υπό τουρκικό έλεγχο. Το περίφημο γεφύρι της Άρτας λειτούργησε ως σύνορο μεταξύ του ελληνικού και του οθωμανικού κράτους. Αν και η πόλη περιήλθε στην Ελλάδα, ο κάμπος της Άρτας παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία έως το 1912, οπότε και εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ηπείρου από τον ελληνικό στρατό.
Το παλιό τουρκικό φυλάκιο που βρισκόταν στο γεφύρι διατηρείται μέχρι σήμερα και έχει μετατραπεί σε Εθνογραφικό και Λαογραφικό Μουσείο, αποτελώντας ένα ζωντανό μνημείο της ιστορίας της περιοχής.
Η Άρτα απελευθερώθηκε από την Οθωμανική κυριαρχία στις 24 Ιουνίου 1881. Εκείνη την ημέρα, στις 2:30 το μεσημέρι, τα πρώτα ελληνικά στρατιωτικά τμήματα μπήκαν στην πόλη και έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό και συγκίνηση από τους κατοίκους, με επίκεντρο της υποδοχής το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων.
Η ένταξη της Άρτας στο ελληνικό κράτος γιορτάστηκε πανηγυρικά και στην πρωτεύουσα, με παρελάσεις και φωταγωγήσεις. Στις 16 Αυγούστου του ίδιου έτους, οι κάτοικοι της πόλης έδωσαν τον όρκο του Έλληνα πολίτη, ολοκληρώνοντας έτσι τυπικά και ουσιαστικά την ενσωμάτωσή τους στο ελληνικό έθνος.